استفاده مؤثر از دست ها هنگام سخنرانی

همانگونه که یک تصویر می تواند هزار حرف ناگفته در خود داشته باشد، زبان بدن و حالت دست ها نیز از آنچه اغلب تصور می شود حرف های بیشتری برای گفتن دارند. ونسا ون ادواردز، بعد از مطالعه ی سخنرانی های پرطرفدار TED، متوجه شد سخنرانی هایی که بیشترین طرفداران را پیدا کرده اند از سوی سخنران هایی ایراد شده اند که بیشترین بهره را از دست هایشان برده اند. پژوهش های انجام شده حاکی از آن است که در کم طرفدار ترین سخنرانی های TED در یک بازه ی زمانی مشخص به طور متوسط ۲۷۲، و در پر طرفدار ترین سخنرانی ها به طور متوسط ۴۶۵ حالت دست توسط سخنرانان مورد استفاده قرار گرفته است.
ادواردز به تازگی در این باره به واشنگتن پست گفته است: «استفاده ی تؤامان از دست ها حین سخنرانی، مغز مخاطبان را در حالت فوق رضایتمند قرار می دهد، چرا که در آن واحد از دو منبع توصیفی برای فهم یک چیز استفاده می کند. مغز این حالت را خیلی دوست دارد». بنابراین ضمن مفید بودن استفاده از دست حین سخنرانی به طور کلی، اینکه با آنها چه پیامی منتقل می کنید نیز اهمیت زیادی خواهد داشت. در ادامه می توانید ۱۰ قانون کلی برای استفاده ی مؤثرتر از دست ها حین سخنرانی را از نظر بگذرانید.
 

۱- حرکات دست خود را توصیفی نگه دارید

با اینکه بروز دادن حالات طبیعی بدن به شما کمک می کند حرکات طبیعی تری داشته باشید، داشتن چند ژست توصیفی آماده در آستین نیز فکر بدی نیست. وقتی در مورد چیز کوچک یا بزرگی صحبت می کنید، این بزرگی یا کوچکی را با دستهایتان نیز به مخاطب خود نشان دهید. یا مثلاً می توانید با استفاده از یک دست برای توصیف مزایا و دست دیگر برای توصیف معایب یک چیز، به مخاطبین خود در دنبال کردن و فهم بهتر مطالبی که ارائه می دهید کمک کنید. وقتی در سخنرانی خود اعداد کمتر از پنج را به زبان می آورید آن را با دست خود نشان دهید تا به مخاطبان خود در به یاد سپاری آن کمک کرده باشید. توصیف های اینچنینی با استفاده از دست ها به فهم مطالب گفته شده کمک شایانی خواهند کرد.

۲- برای جلب اعتماد مخاطبان خود، کف دست خود را باز نگه دارید

 
 

باز نگه داشتن مشت به گونه ای که کف دست در معرض دید قرار بگیرد معنایش این است که شما چیزی برای مخفی کردن ندارید. به این ترتیب می توانید اعتماد مخاطبان به گفته های خود را بیشتر جلب کنید. این موضوع می تواند علل تکاملی داشته باشد و یکی از راهنمایی هایی است که توسط متخصصین زبان بدن در سرتاسر جهان توصیه می شود.

۳- دستان خود را در محدوده ی مناسب حفظ کنید

«محدوده ی مناسب» اغلب به بخشی از بدن گفته می شود که در حد فاصل بین کتف ها و قسمت پایین کمر قرار می گیرد. این محدوده ی طبیعی قرارگیری دست های شماست و خارج شدن از این محدوده می تواند حواس مخاطب شما را پرت کند. به یاد داشتن این مورد با اینکه قانون سفت و سختی محسوب نمی شود، خالی از لطف نخواهد بود.

۴- با انگشت اشاره نکنید

از اشاره کردن با انگشت اشاره و یا انگشتان دیگر اجتناب کنید. این کار می تواند توسط بسیاری از حاضرین در جمع، خصمانه و توهین آمیز تلقی شود.

۵- در صورت استفاده ی نابجا از دست ها، آنها را مدتی در طرفین بدن خود نگه دارید

نگه داشتن دستها در طرفین بدن نوعی شروع مجدد محسوب می شود. اگر حس کردید چند دقیقه ی گذشته را با اشاره کردن به سمت مخاطب خود سپری کرده اید و یا حالت نادرستی به دستهای خود داده اید، کافی است چند دقیقه دستهایتان را در راستای بدن خود نگه دارید. اما به یاد داشته باشید که این حالت موقتی است و نباید برای مدت زیادی ادامه پیدا کند.

۶- از چفت کردن دستها در جلوی بدن اجتناب کنید

قلاب کردن دستها جلوی بدن، هم می تواند حواس مخاطب شما را پرت کند و هم باعث می شود دستهایتان بی حرکت باشند؛ و این یعنی از آنها به شکلی اثرگذار استفاده نمی کنید.

۷- از حرکات تکراری و کلیشه ای بپرهیزید

درست مثل به هم چسباندن جملات حین ادا کردن آنها، باید از ژست های تکراری و حرکات کلیشه ای و نامتناسب پرهیز کنید. زنان به طور اخص بهتر است از شباهت پیدا کردن حرکات دست خود با رهبری ارکستر پرهیز کنند. تحقیقات نشان داده اند صدای خانم ها آن بخشی از مغز آقایان را درگیر می کند که برای رمزگشایی موسیقی مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین توأم شدن این دو با هم می تواند حواس مخاطب را از موضوع سخنرانی پرت کند.

۸- چیزی در دستهایتان نگه ندارید

اگر هنگام سخن گفتن چیزی مثل خودکار در دست دارید، ممکن است در تمام این مدت به طور ناخودآگاه با آن بازی کنید. به یاد داشته باشید که هر نوع تکان اضافه و یا بیقراری می تواند شما را عصبی نشان دهد و یا تمرکز مخاطبتان را بر هم بزند؛ چه باز و بسته کردن خودکار باشد و چه خط خطی کردن کاغذ روی میز.

۹- دستان خود را در معرض دید قرار دهید

شاید با ایستادن پشت یک میز یا تریبون احساس امنیت بیشتری پیدا کنید، اما محکم گرفتن قسمت بالایی تریبون و مخفی کردن حرکات بدن پشت آن تأثیر قابل توجهی نخواهد داشت. دستان خود را از پشت میز یا تربیون خارج و از آنها استفاده کنید. در غیر این صورت حد اقل آنها را به آرامی روی تریبون قرار دهید.

۱۰- از قرار دادن دستها در «حالت عنکبوتی» بپرهیزید

آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان خیلی از اوقات ژست شناخته شده ای با دست های خود می گیرد. او در این حالت دستهای خود را جلوی شکم خود نگه می دارد و نوک انگشتانش را به گونه ای رو به پایین روی هم قرار می دهد که میان دستها حالتی لوزی شکل پیدا می کند. دستهای خود را به این حالت در نیاورید. «حالت عنکبوتی» دستها می تواند پر تنش به نظر برسد و احتمال انتقال معانی ناخواسته را بالا می برد.

فن سخنوری و سخنرانی

 
آیا تا کنون به سخنرانی‌ها و هنرنمایی مدیران و رهبران بزرگ دنیای کسب‌وکار و نوآوری توجه کرده‌اید؟ آیا سخنرانی معروف و ماندگار استیو جابز در دانشگاه استنفورد را به یاد دارید؟ یا مراسم معرفی مدل‌های جدید آی‌فون یا گلکسی را؟ اگر به این سخنرانی‌ها و مراسم به یادماندنی نگاهی دقیق‌تر بیندازید، درمی‌یابید که اغلب آنها دارای ویژگی‌های مشترکی هستند که بر تاثیرگذاری و نفوذ کلام در شنوندگان و مخاطبان می‌افزاید. مدیران جوان و کم تجربه‌ای که معمولا از فنون و رموز سخنرانی‌های تاثیرگذار بی‌بهره‌اند، باید خیلی زود خود را به آنها مجهز کنند و آن تاثیری که از آنها به‌عنوان رهبر یک سازمان کاری انتظار می‌رود را بر افرادشان، مشتریان، سهامداران و حتی رقبا بگذارند. در ادامه توصیه‌هایی ارائه خواهد شد که به‌کار بستن آنها از سوی مدیران کم تجربه و تازه‌کار می‌تواند باعث افزایش نفوذ کلام و تاثیرگذاری فزاینده آنها بر دیگران شود.
 

سخنرانی‌تان را کاملا غیرمنتظره و جذاب آغاز کنید
30 ثانیه تا یک دقیقه اول هر سخنرانی را می‌توان «ثانیه‌های طلایی» نامید، چرا که در همین لحظات است که مخاطبان حد و اندازه شما را می‌سنجند و عیار شما مشخص می‌شود. در همین زمان است که می‌توانید به‌گونه‌ای سخن بگویید که تمام سالن یا محل برگزاری جلسه ناگهان به سکوت فرو می‌رود و تمام توجه‌ها به سوی شما معطوف می‌شود. برای نمونه، به چگونگی آغاز سخنرانی ماندگار و تاثیرگذار استیو جابز در سال 2005 در دانشگاه استنفورد توجه کنید که سخنانش را این گونه آغاز کرد:
«حقیقت را باید گفت؛ من هیچ گاه از هیچ دانشگاهی فارغ‌التحصیل نشدم و امروز برای من روزی استثنائی است، چرا که در مراسم فارغ‌التحصیلی شما از دانشگاهی شرکت می‌کنم که سال‌ها پیش فقط یک ترم در آنجا درس خواندم و سپس آنجا را برای همیشه ترک کردم. اکنون پس از سال‌ها بازگشته‌ام تا در جشن فارغ التحصیلی شما شرکت کنم. در اینجا می‌خواهم سه داستان از زندگی‌ام برای‌تان تعریف کنم که اولین‌شان پیش از تولدم آغاز شد...» شما نیز باید سخنرانی خود را در جلسات یا گردهمایی‌های کاری به گونه‌ای باشکوه و تاثیرگذار شروع کنید که تمام توجه‌ها را به سمت خود جلب کنید و بر نفوذ کلامتان بیفزایید.
 
یک خط داستانی قوی و منسجم ایجاد کنید
همه انسان‌ها به‌طور طبیعی دوست دارند به داستان‌ها و قصه‌ها گوش فرا دهند و تاثیرگذاری مسائلی که در قالب داستان بیان می‌شوند به مراتب بیشتر از سایر روش‌های ارائه شده است. بنابراین یکی از بهترین راه‌ها برای افزودن بر نفوذ کلامتان بر شنوندگان که می‌توانند شامل کارکنان، سهامداران، مشتریان، سرمایه‌گذاران و حتی رقبا باشند این است که ایده‌ها و نکات مورد نظرتان را به‌صورت داستان و روایت بیان کنید. این داستان‌ها می‌توانند از تجربیات واقعی‌تان سرچشمه گرفته باشند.
 
در سخنرانی‌تان از تصاویر استفاده کنید
به‌عنوان یک مدیر و رهبری که می‌خواهد بر ذهن مخاطبانش تاثیر بگذارد، باید به یاد داشته باشید که تنها به‌کار گرفتن حس شنوایی افراد کافی نیست و در سخنرانی‌هایتان باید برای فعال کردن حس بینایی مخاطبان نیز برنامه‌ای داشته باشید و چه چیزی بهتر از ارائه تصاویری که درک کامل‌تری از منظور شما را در ذهن شنونده پدید می‌آورند؟
 
کم گوی و گزیده گوی
اصطلاحی در میان کارکنان وجود دارد که معروف است به «مرگ بر اسلاید.» تجربه نشان داده هیچ چیز برای مخاطبان و شنوندگان سخنان شما آزاردهنده‌تر از اسلایدهای پرشمار و در برخی موارد بی‌اهمیت نیست. بنابراین اگر قرار است اسلایدهایی را در حین سخنرانی‌تان ارائه دهید، آنها را به حداقل ممکن کاهش دهید.
 
مخاطبان را به مشارکت و سخن گفتن وادار سازید
صحبت‌های یک سویه که در آن سخنران به‌طور مداوم حرف می‌زند و شنوندگان باید فقط شنونده باشند بسیار خسته‌کننده خواهد بود و از تاثیر کلام سخنران می‌کاهد. پس چه بهتر که به مخاطبان نیز فرصت صحبت کردن و مشارکت بدهید و به این وسیله برای آنها ارزش قائل شوید تا آنها نیز برای صحبت‌های شما ارزش قائل شوند. همیشه به یاد داشته باشید که هدف ما از سخنرانی صرفا بیان یکسری مسائل و سپس ترک محل نیست، بلکه هدف تاثیرگذاری و حصول اطمینان از نفوذ کلام بر شنونده است.
 
فقط بر نشان دادن اسلاید تمرکز نکنید
زمانی که دارید برای دیگران سخنرانی می‌کنید و در حال نشان دادن اسلایدهای متعدد هستید به یاد داشته باشید که اگر قرار بود تمام وقتتان را صرف نشان دادن اسلاید کنید، پس اصلا نیازی به برگزاری گردهمایی نبود و شما می‌توانستید این کار را به‌صورت مجازی انجام دهید. بنابراین در بین پخش اسلایدها دقایقی را به بیان پاره‌ای نکات عینی یا ذکر تجربیات شخصی‌تان و گوش کردن به نظرات دیگران اختصاص دهید.
 
تماس چشمی فراموش نشود
برخی از مدیران کم تجربه ترجیح می‌دهند زمان سخنرانی کردن یا نشان دادن اسلایدها سرشان را روی کاغذ یا صفحه نمایشگر بگیرند و در نتیجه از تماس چشمی با دیگران خودداری می‌کنند، درحالی‌که این کار از جهات مختلف اشتباه است. این کار از یکسو به‌عنوان علامت فقدان اعتماد به نفس شخص سخنران تلقی می‌شود و از سویی دیگر شنوندگان را از نگاه کردن به سخنران و برقراری تماس چشمی با او محروم می‌کند که همه اینها در نهایت باعث کاهش نفوذ کلام سخنران می‌شود. به‌طور کلی مدیران جوان و تازه کار باید چهره‌ای از خود در حین سخنرانی و ارائه مسائل در جلسات کاریشان به کارکنان، اعضای هیات‌مدیره، سهامداران و مشتریان نشان دهند که بر جذبه و اقتدار آنها بیفزاید، نه اینکه از آنها یک فرد متزلزل و بی‌اعتماد به نفس نمایش دهد که نمی‌توانند جمله‌ای را بدون اسلاید یا متن به زبان بیاورند یا اینکه سخنران تاثیرگذاری نیستند.
منبع: Forbes - donya-e-eqtesad.com/
مترجم: سید حسین علوی لنگرودی